چک

منظور از چک ضمانت، چکی است که بابت تضمین انجام تعهد صادر می‌شود، بنابراین در حالتی امکان وصول دارد که متعهد در انجام معامله یا تعهدی که به عهده گرفته کوتاهی کند.

​

چک یکی از اسناد تجاری است که در یک برگه مخصوص نوشته می‌شود. در ابتدا چک فقط زمانی باید صادر می‌شد که صادر کننده به اندازه وجه چک در حساب خود پول داشت و به جای دریافت پول از بانک و پرداخت آن به دیگری، اقدام به صدور چک می‌کرد، اما هم اکنون چک به عنوان یکی از مهم‌ترین اسناد تجاری مورد استفاده مردم به حساب می‌آید. در این نوشتار از مجله اینترنتی دلتا به بررسی شرایط صدور چک ضمانت و قوانین و ضوابط مربوط به آن می‌پردازیم.

چک ضمانت چطور ارزش قانونی پیدا می‌کند؟

طبق قانون، در چک ضمانت باید مانند چک‌‌های عادی اطلاعات و مشخصات کامل درج شود. بنا به ماده ۳ قانون صدور چک، چک‌‌ها باید دارای امضا و تاریخ، بدون قلم‌ خوردگی و یکسان بودن عدد و حروف باشند، در صورت عدم وجود هر یک از این موارد، چک، فاقد ارزش قانونی بوده و معتبر نیست؛ بنابراین وصول نمی‌شود. باید در نظر داشت که صادر کننده چک نمی‌تواند علت صدور چک را قید کند و حتی در صورت قید شدن نیز بانک توجهی به این متن ندارد، بنابراین برای وصول چک‌‌های ضمانت فقط در صورتی می‌توان از بانک پول دریافت کرد که شرایط لازم را داشته باشند.

​

شرایط مطالبه چک ضمانت

افرادی که چک (برای خواندن نکات بیشتر مجله حقوقی دلتا را دنبال کنید.) صادر می‌کنند باید در تاریخی که در چک مقرر شده مبالغ لازم و کافی در حساب آن‌ها وجود داشته باشد. در صورتی که دارنده چک از بانک استعلام کند و حساب فرد موجودی لازم را نداشته باشد، بانک گواهی عدم پرداخت را به فرد ارائه می‌دهد و با این گواهی می‌توان علیه صادر کننده چک اقامه دعوا کرد. بنابراین اگر فردی چک را بابت ضمانت در معامله یا انجام تعهد بدهد و آن معامله صورت نگیرد یا فرد به تعهد خود عمل نکند، در این شرایط باید در دادگاه حقوقی اقامه دعوا کرد.

دادگاه محل اقامت صادر کننده چک، صلاحیت رسیدگی به موضوع را دارد و دعوا باید در آن‌جا مطرح شود. به طور مثال اگر محل اقامت فرد‌ صادر کننده چک شیراز است و چک در اصفهان باشد، باید در دادگاه شیراز برای اقامه دعوای چک، اقدام شود. اگر طرفین، در مکان دیگری قرارداد را منعقد کرده و یا در قرارداد خود، محل دیگری را برای انجام تعهد مشخص کرده باشند یا محل بانک صادر کننده دسته چک جایی متفاوت از محل اقامت صادر کننده چک باشد، در این صورت علاوه بر محل اقامت صادر کننده، در این سه محل هم می‌توان اقدام به طرح دعوا کرد.

برای آشنایی  با نکات حقوقی بیشتر موارد صدور چک سفید امضا را بخوانید.

همچنین بخوانید:

چگونه از جعل امضا چک جلوگیری کنیم؟

پشت نویسی چک و نکات حقوقی آن

آیا می‌توان بخشی از مبلغ چک را از بانک گرفت؟

نحوه استعلام آنی اعتبار چک

از ۲۲ آذر قانون چک چه تغییری کرده است؟

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

پشت نویسی یا ظهرنویسی چک، نوشتن عباراتی در پشت چک است که به منظور انتقال، ضمانت یا وکالت انجام می‌شود.

​

پشت نویسی چک یکی از مواردی است که قوانین و ضوابط خاص خود را دارد و باید در هنگام پشت نویسی آن ضوابط رعایت شود، در صورتی که برخی افراد اطلاعات اندکی درباره آن دارند. در این نوشتار از  مجله دلتا به بررسی موارد پشت نویسی چک می‌پردازیم.

موارد پشت نویسی چک

انتقال چک

نحوه پشت نویسی چک، برای وصول به این صورت است که دارنده چک با درج امضا در پشت چک، آن را به شخص دیگری واگذار می‌کند. اگر مبلغ مندرج در چک در زمان مقرر توسط صادر کننده تامین نشود، بانک پرداخت کننده چک، گواهینامه‌ای مبنی بر عدم پرداخت وجه چک، صادر می‌کند.

ضمانت صادرکننده

در این نوع از پشت نویسی، شخصی ‌به عنوان ضامن و با هدف افزایش اعتبار چک نزد دارنده آن، پشت چک را امضا می‌کند. در اغلب این موارد، این نوع از ظهر نویسی به منظور ضمانت از صادر کننده و یا پشت نویسی قبلی صورت می‌پذیرد.

پشت نویس چه مسئولیت‌هایی دارد؟

در مواردی که این امر به منظور انتقال چک انجام شود، دارنده چک می‌تواند در صورتی که از زمان صدور گواهینامه عدم پرداخت وجه چک، بیش از ۱۵ روز نگذشته باشد، به پشت نویس چک مراجعه و وجه مندرج در چک را از وی مطالبه کند. البته دارنده چک می‌تواند برای وصول به صادر کننده و یا شخص پشت نویس مراجعه کند. بر طبق قانون پس از اتمام مدت ۱۵ روزه از زمان صدور گواهی عدم پرداخت، پشت نویس هیچ گونه مسئولیتی در برابر دارنده چک ندارد و دارنده فقط می‌تواند مبلغ مورد نظر را از صادر کننده مطالبه کند.

​

چگونگی تشخیص هدف از پشت نویسی چک

•  در مواردی که نوشتن پشت چک به منظور انتقال صورت بگیرد، فقط شخصی می‌تواند پشت نویس انتقال دهنده باشد که در زمان امضا، دارنده چک به حساب آید. پس در صورتی که پشت چک به غیر از دارنده آن، توسط شخص دیگری امضا شده باشد، انتقال دهنده نیست و ضامن به حساب می‌آید.
• در صورتی که امضا کننده قصد خود را در زمان امضا، در پشت چک درج کند، اراده امضا کننده به عنوان معیار تشخیص در نظر گرفته می‌شود. یعنی اگر امضا کننده در پشت نویس اعلام کند که این کار با هدف انتقال صورت گرفته است، ملاک همان عبارت خواهد بود.
•  در صورتی که امضا کننده قصد خود از امضا را بیان نکرده باشد و بنا بر دلایلی مشخص شود که امضا کننده همان دارنده چک بوده است و سند مورد نظر در وجه حامل باشد، امضای وی با هدف انتقال در نظر گرفته می‌شود. ولی اگر در زمان امضا به عنوان شخص ثالث باشد و دارنده چک به حساب نیاید، به عنوان ضامن شناخته می‌شود.

برای آشنایی بیشتر راه‌های وصول چک برگشتی را مطالعه کنید.

همچنین بخوانید:

مراحل اعلام مفقودی چک

نحوه استعلام آنی اعتبار چک

از ۲۲ آذر قانون چک چه تغییری کرده است؟

چگونه از جعل امضا چک جلوگیری کنیم؟

آیا می‌توان بخشی از مبلغ چک را از بانک گرفت؟

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

به موجب ماده ۵ قانون اصلاح قانون چک بعد از ثبت غیر قابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی، این سامانه مراتب را به صورت برخط به تمام بانک‌ها و موسسات اعتباری اطلاع می‌دهد.

​

گاهی پیش می‌آید که موجودی حساب صادر کننده چک کمتر از مبلغی است که در چک درج شده است. در این شرایط سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا دارنده چک می‌تواند فقط مقداری از مبلغ چک را از بانک درخواست کند؟ در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی دریافت بخشی از مبلغ چک توسط دارنده آن از بانک می‌پردازیم.

دریافت بخشی از مبلغ چک

مدتی است که قانون جدید چک برای اجرایی شدن ابلاغ شده است. بر اساس این قانون در صورتی که موجودی حساب صادر کننده چک در بانک کمتر از مبلغ چک باشد، بانک مکلف است به تقاضای دارنده چک مبلغ موجودی در حساب را به او بپردازد. بر این اساس دارنده چک با قید مبلغ دریافت‌ شده پشت چک، آن را به بانک می‌دهد و بانک هم موظف است بنا به درخواست دارنده چک فورا کسری مبلغ چک را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی وارد کند و پس از دریافت کد رهگیری و درج آن در گواهینامه‌ای با مشخصات آن را به متقاضی تحویل دهد. به موجب ماده ۵ قانون اصلاح قانون چک مصوب ۱۳۹۷ در صورتی که موجودی حساب صادر کننده چک نزد بانک کمتر از مبلغ چک باشد، به تقاضای دارنده چک بانک مکلف است مبلغ موجود در حساب را به دارنده چک بپردازد.

​

دارنده با قید مبلغ دریافت شده پشت چک، آن را به بانک تسلیم می‌کند. چک مزبور نسبت به مبلغی که پرداخت نشده است، بی‌محل محسوب و گواهینامه بانک در این مورد برای دارنده چک، جانشین اصل چک می‌شود. بانک مکلف است بنا به درخواست دارنده چک فورا کسری مبلغ چک را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی وارد کند و با دریافت کد رهگیری و درج آن در گواهینامه‌ای که مشخصات چک، هویت و نشانی کامل صادرکننده در آن ذکر شده باشد، علت یا علل عدم پرداخت را صریحا قید و آن را امضا و مهر و به متقاضی تسلیم کند. باید به این نکته توجه داشت که به گواهینامه فاقد کد رهگیری در مراجع قضایی و ثبتی ترتیب اثر داده نمی‌شود. بر این اساس چک نسبت به مبلغی که پرداخت نشده بی‌محل محسوب و گواهینامه بانک در این مورد برای دارنده چک، جانشین اصل چک می‌شود. در برگ مزبور باید مطابقت یا عدم مطابقت امضا صادر کننده با نمونه امضا موجود در بانک از طرف بانک گواهی شود.

پیشنهاد مطالعه :برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر نکاتی که درباره چک ضمانت استخدام باید بدانید را مطالعه کنید.

همچنین بخوانید:

چگونه از جعل امضا چک جلوگیری کنیم؟

مراحل اعلام مفقودی چک

راهکار‌های مطالبه چک برگشتی

نحوه استعلام آنی اعتبار چک

نکاتی که درباره چک ضمانت استخدام باید بدانید

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

​

پس از فوت صادر کننده چک، از آن‌جا که صدور چک در زمان حیات و با اختیار صادر کننده انجام شده، بانک می‌تواند قبل از انحصار وراثت، وجه چک را به دارنده پرداخت کند.

​

سند تجاری یک وسیله پرداخت آسان‌تر با ضمانت‌اجراهای محکم‌تر قانونی است. بر این اسناد یکسری اصولی حاکم است که باعث شده از اسناد عادی متمایز باشند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی فوت صادر کننده چک می‌پردازیم.

تعریف چک

براساس قانون، چک نوشته‌ای است که صادر کننده، به وسیله‎ی‎ آن کل یا قسمتی از وجهی را که در نزد بانک(محال علیه) دارد به دیگری واگذار می‌کند.‏ بر همین اساس چک را سندی تجاری می‎دانیم که قانون‌گذار به منظور سرعت بخشیدن به فعالیت‎های تجاری، برای دارنده آن مزایایی را در نظر گرفته است.

پشت نویسی چک

طبق قانون، گاهی ممکن است چک در وجه حامل یا شخص معین یا به حواله کرد صادر و یا با امضا پشت آن به دیگری منتقل شود که به این کار در اصطلاح حقوقی ظهرنویسی گفته می‎شود. هنگامی که صادر کننده، در متن چک عبارت «به حواله‌کرد»  را خط می‎زند، امکان  پشت‌نویسی را از کسی که چک در وجه او صادر شده می‎گیرد. دریافت کننده هم با پذیرش چک موافقت خود را اعلام می‌کند.‏ با خط خوردن عبارت «به حواله کرد» به نظر می‌رسد که شخصیت دارنده چک برای صادر کننده چک مهم بوده و از این راه، نخواسته است وجه چک مزبور، توسط شخص دیگری دریافت شود، بنابراین  در صورتی‎که این گونه چک‌ها به دیگری منتقل شود، بانک می‌تواند از پرداخت وجه آن به غیر خودداری کند.

​

فوت صادر کننده چک

اگر صادر کننده چک، فوت کند بانک می‌تواند قبل از انحصار وراثت و قبل از تعیین ورثه و بررسی اموال متوفی وجه چک را به دارنده پرداخت کند، چرا که این  تصمیم در زمان حیات وی گرفته شده است.‏ این اقدام حتی در زمانی‎که چک مدت ‎دار است  و تاریخ سر رسید آن بعد از فوت صادر کننده است، صورت می‎گیرد. بنا به ماده ۲۳۱ قانون امور حسبی بدهی‌های مدت‌ دار (موجل) متوفی بعد از فوت او به ‎روز می‌شود، بنابراین در این حالت نیز،  چون چک در زمان حیات متوفی صادر شده است، با مرگ او بدهی مدت دار او به‎ روز می‌شود و بانک باید قبل از تاریخ سررسید، وجه چک را به دارنده چک پرداخت کند. از سوی  دیگر به موجب ماده ۳۱۱ قانون تجارت، پرداخت چک نباید وعده داشته باشد و بانک‌ها بایددر صورت داشتن موجودی در حساب متوفی، وجه چک را پرداخت کنند.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر جعل چک چه عواقبی در پی دارد؟ را مطالعه کنید.

همچنین بخوانید:

مهلت اعتبار چک چند سال است؟

راهکار‌های مطالبه چک برگشتی

صدور چک برگشتی چه مجازاتی دارد؟

خطرات صدور چک در وجه حامل

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

​

 جعل کردن، دستکاری و تقلب در حقیقت یک چیز مکتوب و تغییر آن به مواردی است که کارایی و ماهیت اصلی آن را تغییر می‌دهد و در این شرایط این عمل جرم به حساب خواهد آمد.

​

جعل اسناد از مصادیق بارز جهت کلاهبرداری و استفاده بزه از آن‌ها است. برخی از اسناد عاملی مهم در ارتباط میان فردی و شکل دهنده آن‌ها هستند به واسطه چک، سفته و مابقی این اسناد اعتباری بین افراد رد و بدل خواهد شد. بنابراین اگر این اسناد مورد جعل و استفاده نابه جا قرار گیرند ارتباط‌ها تحت تاثیر تمام جوانب این رفتار قرار خواهد گرفت. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی جعل چک و مجازات آن می‌پردازیم.

جرم جعل چک چگونه خواهد بود؟

جعل در امضا یک چک که سند معاملاتی بین افراد قلمداد می‌شود؛ زمانی رخ خواهد داد که چک به عرصه ظهور رسیده باشد و یا چک از قبل صادر شده باشد یا در فرایند صدور آن جعل امضا رخ داده باشد. هر زمان که جرم جعل امضا در سطحی از جامعه رخ میدهد باعث تشویش و بی اعتمادی به این گونه اسناد خواهد شد. بنابر این طبق قوانین و مجازات تعیین شده فردی که اقدام به انجام این دست از جرایم می‌کند مجرم علیه آسایش عمومی شناخته خواهد شد. فرد مجرم نیز به سبب قانون می‌بایست به دلیل سلیب آسایش عموم و ایجاد یک ضرر مالی برای فرد یا افرادی مجازاتی را پشت سر بگذارد.

​

مجازات جعل چک چگونه است؟

طبق ماده ۵۲۳ قانون مجازات اسلامی هریک از مصادیق قید شده در اسناد به عمد و با قصد و نیت خاص جرم محسوب شده و فرد انجام دهنده آن نیز مجرم شناخته خواهد شد. بنابراین کسی که طبق این ماده مرتکب عمل جعل چک باشد؛ می‌بایست تمام خسارتی که به موجب این فرایند جعل بر کسی یا کسانی وارد کرده است جبران کرده و علاه بر این میزان که متغیر خواهد بود به ۳ تا ۱۲ میلیون ریال مجازات نقدی نیز محکوم شده و ۶ ما تا ۲ سال حبس نیز به صورت متغیر برای آن‌ها حکم خواهد شد.

چگونه می‌توان جرم جعل اسناد را اثبات کرد؟

برای اثبات این موارد لازم است که افراد با مراجعه به دادسرایی که عمل جعل در آن محل صورت گرفته به تنظیم شکایت کیفری خود بپردازند. پس از ثبت شکایت‌نامه چک جعلی در آگاهی ثبت شده و جهت خط نگاری و تشخیص جعل به کارشناسان این حوزه ارجاع داده می‌شود و در این مرجله جعلی بودن یا نبودن آن را اثبات خواهند کرد و پس ازآن مابقی مراحل و پیگیری فرد مجرم انجام خواهد شد.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر جعل امضا قولنامه چه مجازاتی دارد؟ را مطالعه کنید.

همچنین بخوانید:

جعل مدرک تحصیلی چه مجازاتی دارد؟

جعل امضا قولنامه چه مجازاتی دارد؟

چه چک‌هایی در سامانه بانک مرکزی باید ثبت شوند؟

مهلت اعتبار چک چند سال است؟

پرداخت نکردن نفقه چه مجازاتی در پی دارد؟

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید 

مهلت اعتبار چک در ماده ۶ قانون صدور چک مشخص شده است.

​

سند تجاری یک وسیله پرداخت آسان‌تر با ضمانت‌اجراهای محکم‌تر قانونی است. بر این اسناد یکسری اصولی حاکم است که باعث شده از اسناد عادی متمایز باشند. در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی مهلت اعتبار چک می‌پردازیم.

آیا در صورت صدور چک، امکان عدم پرداخت وجه آن وجود دارد؟

خیر، ماده ۳۱۳ قانون تجارت نیز در این زمینه بیان می‌دارد: وجه چک باید به محض ارائه، کارسازی شود. ماده ۳ قانون صدور چک نیز در این زمینه بیان می‌دارد: صادرکننده چک باید در تاریخ مندرج در آن معادل مبلغ مذکور در بانک محال علیه وجه نقد داشته باشد و نباید تمام یا قسمتی از وجهی را که به اعتبار آن چک صادر کرده به صورتی از بانک خارج کند یا دستور عدم پرداخت وجه چک را بدهد و نیز نباید چک را به صورتی تنظیم کند که بانک به عللی از قبیل عدم مطابقت امضا یا قلم خوردگی در متن چک یا اختلاف در مندرجات چک و امثال آن از پرداخت وجه چک خودداری کند. هرگاه در متن چک شرطی برای پرداخت ذکر شده باشد بانک به آن شرط ترتیب اثر نخواهد داد. اگرچه در برخی شرایط می‌توان تنها دستور عدم‌پرداخت وجه را به دادگاه داد، ولی این حالت موقتی بوده و نمی‌توان آن را به عنوان استثنا بر اصل کلی مطرح شده در ماده ۳ قلمداد کرد.

​

مهلت اعتبار چک چند سال است؟

ماده ۶ قانون صدور چک مصوب سال ۱۳۹۷، حداکثر مدت اعتبار چک از زمان دریافت دسته چک را سه سال تعیین کرده است. یعنی دارنده چک از زمان دریافت دسته چک باید سررسید چک‌های خود را نهایتا تا ۳ سال آینده تعیین کند و چک‌هایی که مربوط به زمان بعد از این تاریخ باشد، مشمول قانون چک نخواهد شد. البته این بدان معنا نیست که دارنده چک دیگر نتواند هیچ کاری بکند؛ بلکه این حق را دارد که بعد از گذشت این ۳ سال نیز برای وصول چکی که در دست دارد به بانک مراجعه کند؛ ولی باید دانست که در این حالت آن ضمانت ­اجراهایی که در مورد چک وجود داشته، شامل حال او نخواهد شد. در مورد چک‌هایی که قبل از این قانون صادر شده‌اند نیز باید گفت که بر اساس بخشنامه شماره ۲۵/۳۱۸۷ مورخ ۱۳۶۳/۰۷/۱۷ بانک مرکزی، مهلت ارائه چک به بانک‌ها جهت وصول، از تاریخ چک، ۱۰ سال است؛ ولی دستورالعمل صادره از طرف شورا پول و اعتبار مصوب سال ۱۳۹۱ مربوط به حساب جاری، بخشنامه شماره ۲۵/۳۱۸۷ مورخ ۱۳۶۳/۰۷/۱۷ بانک مرکزی را ملغی کرده است؛ بنابراین، نه تنها تعیین سررسید چک؛ بلکه مراجعه به بانک جهت وصول چک نیز محدود به زمان خاصی نیست.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر راه‌های وصول چک برگشتی را مطالعه کنید.

همچنین بخوانید:

نحوه استعلام آنی اعتبار چک

چک رمز دار و قوانین آن

موارد صدور چک سفید امضا

وصول چک از طریق اجرای ثبت، مزایا و معایب آن

مراحل اعلام مفقودی چک

با مجله حقوقی دلتا همراه باشید

در قانون هر کاری که مخالف نظم عمومی باشد و امنیت جامعه و افراد را بر هم بزند عمل مجرمانه محسوب می‌شود و دارای مجازات است. صدور چک بلامحل یا چک برگشتی نیز یکی از مصادیق بهم زدن نظم عمومی است. کسی که اقدام به صدور چک می‌کند باید بداند که قادر به پرداخت مبلغ آن است تا چکش در موعد پرداخت برگشت نخورد. اما بسیار پیش می‌آید که افراد بدون توجه به مواردی که موجب برگشت خوردن چک می‌شود اقدام به صدور آن می‌کنند. چک وقتی در دست دارنده آن است در تاریخ مشخصش باید پرداخت شود. حال اگر کسی اقدام به صدور چک بلامحل یا چک برگشتی کرد چه مجازاتی دارد؟ در این نوشتار از مجله دلتا به بررسی موارد برگشت خوردن چک، مجازات صدور چک برگشتی و اعمال مجازات صدور چک برگشتی نسبت به صادر کننده می‌پردازیم.

موارد برگشت خوردن چک

مطابق قانون صدور چک، مواردی که می‌توان چک را برگشت زد از قرار زیر است :

• وجه نقد کافی در حساب نداشته باشد و یا صاحب حساب تمام یا قسمتی از وجه چکی که صادر کرده است را از حساب بانکی برداشت کند
•  صادر کننده با آگاهی نسبت به بسته بودن حساب خود چک صادر کند و یا بعد از صادر کردن چک حساب خود را مسدود کند
• زمانی که صادر کننده چک دستور دهد که وجه به دارنده چک پرداخت نشود
• در صورتی که چک به صورتی تنظیم شده باشد که بانک به دلایلی مانند قلم خوردگی، عدم مطابقت امضا و یا اختلاف در مندرجات چک از پرداخت وجه به دارنده چک خودداری کند

مجازات صدور چک برگشتی

طبق ماده ۷ قانون صدور چک، در صورتی که صادر کننده چک اقدام به صدور چک بلامحل کند، دارای مجازات است. این مجازات بر اساس میزان مبلغ چک متفاوت است که در جدول زیر آن را  نشان دادیم.

در صورتی که صادر کننده چک، اقدام به صدور چند چک برگشتی کند، مجموع مبالغ آن چک‌ها در نظر گرفته خواهد شد تا میزان مجازات تعیین شود.

اعمال مجازات صدور چک برگشتی نسبت به صادر کننده

مجازات صدور چک بلامحل تنها نسبت به صادر کننده آن اعمال می‌شود و نه نسبت به ظهرنویسان. ظهرنویس کسی است که چک را پشت نویسی کرده است. بنابراین مجازات‌های گفته شده در بالا تنها نسبت به کسی که چک را صادر کرده است اعمال خواهد شد.

برای آشنایی با نکات حقوقی بیشتر راه‌های وصول چک برگشتی را مطالعه کنید.

رفع سوء اثر چک قوانین و مراحلی دارد و برای اینکه مشتری بتواند برای رفع سوء اثر چک افدام کند باید آن مراحل را طی کند. درمجله حقوقی دلتا قوانین و مراحل رفع سوء اثر از چک برگشتی ذکر شده است. برای اطلاعات بیشتر در این خصوص با مجله دلتا همراه باشید.

درخواست رفع سوء اثر از چک برگشتی

مشتری برای از بین بردن سوءاثر از چک برگشتی باید مراحلی را طی کند که در ادامه به ترتیب توضیح داده شده است.
۱.تامین موجودی

۲.ارائه لاشه چک برگشتی

۳.ارائه رضایت نامه محضری ذی نفع به بانک

۴.واریز مبلغ چک به حساب جاری و مسدود کردن آن به مدت ۲۴ ماه

۵.ارائه حکم قضایی مبنی بر رفع سوء اثر از سوابق چک برگشتی

تامین موجودی

در این موارد مشتری مقدار موجودی را که کم شده، به حساب جاری خود واریز می‌کند و وقتی از صاحب نفع چک مبلغ را دریافت کرد، بانک سوء اثر را رفع می‌کند.

ارائه لاشه چک برگشتی

مشتری لاشه چک برگشتی را به بانک تحویل می‌دهد و از بانک رسید دریافت می‌کند.

ارائه رضایت نامه محضری ذی نفع به بانک

در این مرحله شخص، به بانک رضایتنامه محضری می‌دهد که اگر لاشه چک برگشتی مفقود، دزدیده یا بسوزد یا به هر دلیل دیگر از بین برود، فرد ذینفع چک می‌تواند به دفترخانه‌های رسمی بانک مراجعه کند و رضایتنامه را بگیرد و چک خود را باطل کند.

واریز مبلغ چک به بانک و مسدود کردن آن

در این مرحله مبلغ چک به حساب جاری واریز و به مدت ۲۴ ماه مسدود می شود. چنانچه حساب جاری مسدود نشود، لاشه چک یا رضایتنامه محضری را ارائه کرد و اگر حساب جاری مسدود نشده باشد، مشتری می‌تواند معادل کسری موجودی را واریز کرده و درخواست مسدود شدن وجه را به مدت ۲۴ ماه ارائه دهد و بعد برای رفع سوء اثر چک را اقدام کند.

ارائه حکم قضایی

در این مرحله حکم قضایی برای رفع سوء اثر از سوابق چک برگشتی ارائه می‌شود. اگر مشتری پس از برگشت چک در مدت ۱۰ روز به تامین کسری موجودی حساب کند یا رضایت نامه و یا لاشه چک را ارائه دهد، بانک باید اطلاعات لازم برای گواهی نامه عدم پرداخت را به سامانه بانک مرکزی بفرستد.

نکات مهم در خصوص رفع سوء اثر چک

۱. اطلاعات مربوط به گواهی‌نامه عدم پرداخت، پس از ده روز کاری از زمان برگشت چک به بانک مرکزی ارسال می‌شود.
۲. امکان دریافت فهرست کامل تعداد و مشخصات چک‌های برگشتی در شعبه مربوطه وجود دارد.
۳. نتیجه رفع سوء‌اثر از چک برگشتی پس از ده روز کاری از زمان انجام عملیات رفع سوء اثر در شعبه قابل پیگیری است.
۴. با توجه به تمرکز عملیات رفع سوء‌اثر چک برگشتی در شعب بانک، مراجعه متقاضیان به ادارات مرکزی بی‌نتیجه خواهد بود.

مطلب پیشنهادی : برای آشنایی بیشتر با صدور چک از حساب مسدود مطلب “صدور چک از حساب مسدود جرم است؟” را مطالعه کنید.

چک از جمله اسنادی است که امروزه به جای وجه نقد در معاملات افراد قابل استفاده است. چک معمولاً برای خرید در حال و پرداخت در آینده استفاده می‌شود. صاحب چک پس از نوشتن مبلغ، تاریخ موردنظر برای وصول، چک را امضا می‌کند. در تاریخ ذکر شده که تاریخ سررسید نام دارد، فردی که چک را دریافت کرده‌ به بانک مراجعه می‌کند و مقدار وجه مشخص شده را از حساب جاری فرد صادرکننده دریافت می‌کند. حال این سؤال پیش می‌آید در صورتی که صاحب چک فوت کند تکلیف چیست؟ در مجله دلتا در خصوص نحوه وصول چک فرد فوت شده توضیح داده شده است.

وضعیت چک بعد از فوت

هنگامی که صادرکننده چک فوت کند، از آنجایی که در زمان صدور چک آن شخص زنده بوده و این تصمیم طبق اختیار او گرفته شده، بانک می‌تواند قبل از انحصار وراثت، تعیین ورثه و بررسی اموال متوفی وجه چک را به دارنده پرداخت کند. زیرا این تصمیم در زمان حیات وی اتخاذ شده است. شایان ذکر است این امر در مواردی هم که چک مدت دار بوده و تاریخ سر رسید آن بعد از فوت صادر کننده است، صدق می‌کند. ‏
باید به این نکته توجه داشت که مطابق قانون امور حسبی بدهی‌های مدت دار (موجل) متوفی بعد از فوت او به روز می‌شود، بنابراین چون چک در زمان حیات متوفی صادر شده، با مرگ او بدهی مدت دار او حال و به روز می‌شود و بانک باید قبل از تاریخ سررسید وجه چک را به دارنده چک پرداخت کند.

مطالبه وجه چک از وراث

همانگونه مطرح شد وصول چک فرد فوت شده ، با توجه به قانون امور حسبی و قانون تجارت، بدون مراجعه به دادگاه امکان پذیر است. اما بانک‌ها در رویه معمول از پرداخت چک به تاریخ بعد از فوت صاحب حساب امتناع می‌کنند. در این حالت طرح دعوای مطالبه وجه چک و درخواست صدور قرار تامین خواسته جهت توقیف وجه چک در بانک، راهکار مناسب و کاربردی به نظر می‌رسد تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن وجه چک دریافت شود. دادخواست مطالبه وجه چک پس از فوت صاحب حساب، باید به طرفیت ورثه متوفی تقدیم دادگاه حقوقی شود. در صورت نداشتن گواهی انحصار وراثت، می‌توان از اداره ثبت احوال نسبت به درخواست استعلام از طریق دادگاه یا شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی اقدام کرد.

مطالب پیشنهادی : برای آشنایی بیشتر با چک حقوقی و کیفری مطلب “در چه شرایطی چک ؛ کیفری یا حقوقی می‌شود؟” را مطالعه کنید.

صدور چک از حساب مسدود از جمله جرائمی است که در قانون برای آن مجازات در نظر گرفته شده است. برای آشنایی بیشتر با این جرم و مجازات آن در ادامه با مجله دلتا همراه باشید.

صدور چک از حساب مسدود

از مواردی که موجب می‌شود بانک در برابر چک ارائه‌ شده گواهی ‌عدم‌ پرداخت صادر کند و به اصطلاح چک برگشت بخورد، زمانی است که  شخص با اطلاع از مسدود بودن حساب خود، چک صادر می‌کند. حال این سؤال مطرح می‌شود که اگر شخصی از بسته بودن حساب خود آگاه باشد اما با این حال اقدام به صدور چک از آن حساب کند، آیا دارنده‌ چک می‌تواند از صادر کننده شکایت کند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که صدور چک بلامحل از حساب مسدود جرم محسوب می‌شود و در قانون برای آن مجازات تعیین شده است.

مجازات صدور چک بلامحل

در ارتباط با صدور چک بلامحل از حسابی که بسته است قانون صدور چک بیان می‌کند: هر کس با علم و آگاهی از بسته بودن حساب بانکی خود چک صادر کند، این رفتار وی در حکم صدور چک بی‌محل خواهد بود و به حداکثر مجازات قانونی محکوم خواهد شد.
طبق قانون، هرکس مرتکب جرم صدور چک بلامحل شود، به شرح زیر محکوم خواهد شد.
۱. چنانچه مبلغ مندرج در متن چک کمتر از ده میلیون ریال باشد، به حبس تا حداکثر شش ماه محکوم خواهد شد.
۲. چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از ده میلیون ریال تا پنجاه میلیون ریال باشد، به شش ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد.
۳. چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از پنجاه میلیون ریال بیشتر باشد، به حبس از یک سال تا دو سال و ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت دو سال محکوم خواهد شد و در صورتی که صادر کننده چک اقدام به صدور چک‌های بلامحل کرده باشد، دادگاه بر اساس مجموع مبالغ مندرج در متن چک‌ها مجازات را تعیین می‌کند.
شایان ذکر است اگر ثابت شود چک‌های بلامحل برای معاملات نامشروع و یا ربا (سود ناروا و نامشروع) صادر شده، مجازات‌های یاد شده اجرا نمی‌شود؛ زیرا اصل معامله باطل و یا چک به دلیل پرداخت سود نامشروع و ظالمانه صادر شده است.

مطلب پیشنهادی: برای آشنایی بیشتر با قانون چک “چند توصیه مهم برای دارندگان دسته چک” را مطالعه کنید.

مطالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا...